Wybór odpowiedniego psychologa lub psychoterapeuty to kluczowy element skutecznej terapii. Klienci często stają przed dylematem, biorąc pod uwagę różne cechy specjalisty. Poza kwalifikacjami i doświadczeniem, pojawia się pytanie: czy wiek i płeć psychologa mają znaczenie dla wyboru i przebiegu procesu terapeutycznego? Przyjrzyjmy się, co na ten temat mówią badania naukowe.
Znaczenie płci psychologa
Wybór odpowiedniego psychologa lub psychoterapeuty to kluczowy element skutecznej terapii. Klienci często stają przed dylematem, biorąc pod uwagę różne cechy specjalisty. Poza kwalifikacjami i doświadczeniem, pojawia się pytanie: czy wiek i płeć psychologa mają znaczenie dla wyboru i przebiegu procesu terapeutycznego? Przyjrzyjmy się, co na ten temat mówią badania naukowe.
Badania konsekwentnie wskazują, że płeć terapeuty może być czynnikiem wpływającym na preferencje klientów, choć jej wpływ na sam wynik terapii jest bardziej złożony i często mniej bezpośredni niż jakość relacji terapeutycznej (sojuszu terapeutycznego).
Preferencje klientów:
- Kobiety częściej niż mężczyźni wyrażają preferencje dotyczące płci terapeuty (Speight & Vera, 2005; Bowman et al., 2001). Powody bywają różne – od poczucia większego komfortu i bezpieczeństwa, przez łatwość w nawiązywaniu relacji i otwartość w rozmowie o intymnych problemach, po obawy związane z wcześniejszymi doświadczeniami z mężczyznami. Badania Suggs i Hendrick (2025) oraz Bowman i in. (2001) wskazują, że kobiety szukające komfortu częściej wybierają terapeutki.
- Mężczyźni rzadziej wyrażają silne preferencje dotyczące płci terapeuty.
- Mimo wyraźnych preferencji, metaanalizy, takie jak ta przeprowadzona przez Bowmana i współpracowników (2001), sugerują, że płeć terapeuty ma niewielki ogólny wpływ na wynik psychoterapii. Oznacza to, że choć płeć może wpływać na początkowy wybór i poczucie komfortu, to kluczowym czynnikiem dla skuteczności terapii jest jakość relacji terapeutycznej, czyli tzw. sojusz terapeutyczny (Flückiger et al., 2018; Martin et al., 2000, za: Breaux, 2025). Sojusz ten, opierający się na zaufaniu, empatii i wspólnym zrozumieniu celów, często przeważa nad początkowymi preferencjami dotyczącymi płci.
Niektóre badania wskazują jednak na subtelne różnice:
- Kobiety-terapeutki mogą być postrzegane jako bardziej tolerancyjne i akceptujące, a także bardziej skutecznie budować sojusz terapeutyczny.
- Mężczyźni-terapeuci mogą być preferowani w przypadku problemów, które klienci postrzegają jako bardziej związane z „męską perspektywą” (IFS Telehealth Collective, 2025). Więcej w zakładce Psycholog Chojnack Bydgoszcz „O mnie”
Znaczenie wieku psychologa
Wpływ wieku psychologa na preferencje klientów i wyniki terapii jest mniej intensywnie badany niż płeć, a wyniki są bardziej zróżnicowane.
- Istnieją przesłanki, że młodsi klienci mogą preferować starszych psychoterapeutów, postrzegając ich jako bardziej doświadczonych życiowo i zawodowo, a przez to lepiej przygotowanych do rozwiązywania problemów (PMC, b.d., „Do young people prefer older psychotherapists?”). Starsi terapeuci mogą być kojarzeni z większą hojnością i zdolnością do oferowania mądrości życiowej.
- Z drugiej strony, niektórzy młodsi klienci mogą czuć większe zrozumienie i łatwość w nawiązywaniu kontaktu z terapeutami zbliżonymi wiekiem, szczególnie w przypadku problemów specyficznych dla ich pokolenia.
- Wiek może być powiązany z doświadczeniem, ale nie zawsze przekłada się to bezpośrednio na lepsze wyniki.
- Metaanaliza Goldberga i in. (2016) wykazała, że ogólnie, wyniki terapeutów mogą nieznacznie zmniejszać się wraz ze wzrostem doświadczenia (czasu lub liczby przypadków), choć podkreślono, że niektórzy terapeuci poprawiają się z czasem. Co ciekawe, w miarę wzrostu doświadczenia terapeuci odnotowywali niższe wskaźniki wcześniejszego zakończenia terapii przez klientów.
- Kluczowe wydają się być umiejętności interpersonalne terapeuty oraz zdolność do budowania silnego sojuszu terapeutycznego, a nie sam wiek. Badanie nad preferencjami klientów dla stylów relacyjnych terapeutów (ResearchGate, b.d., „Clients’ Preferences for Their Therapists’ Relational Styles in Psychotherapy”) wskazuje, że klienci cenią sobie aktywność, zaangażowanie, empatię, elastyczność i umiejętność słuchania – cechy, które nie są ściśle związane z wiekiem.
Podsumowanie
Zarówno wiek, jak i płeć psychologa mogą odgrywać rolę w początkowych preferencjach klientów. Kobiety częściej preferują terapeutki, a młodsi klienci mogą szukać starszych, bardziej doświadczonych specjalistów. Jednakże, badania naukowe zgodnie podkreślają, że najważniejszym czynnikiem wpływającym na skuteczność psychoterapii jest jakość relacji terapeutycznej – tzw. sojusz terapeutyczny.
Oznacza to, że poszukując psychologa lub psychoterapeuty, warto wziąć pod uwagę swoje początkowe preferencje, ale przede wszystkim skupić się na tym, czy dany specjalista potrafi zbudować z nami dobrą, opartą na zaufaniu i wzajemnym zrozumieniu relację. Otwartość na różne profile terapeutów może poszerzyć możliwości znalezienia idealnego dopasowania, które realnie przyczyni się do sukcesu terapii, niezależnie od wieku czy płci.
- Bibliografia
- Bowman, D., et al. (2001). Psychotherapy length of stay and outcome: A meta-analysis of the effect of therapist sex. ResearchGate. Dostępne pod: https://www.researchgate.net/publication/232448662_Psychotherapy_length_of_stay_and_outcome_A_meta-analysis_of_the_effect_of_therapist_sex (link do podobnego badania, metaanaliza z 2001 r. jest często cytowana, ale bezpośredni link jest trudny do znalezienia, stąd odwołanie do UKEssays i ResearchGate, gdzie jest cytowana).
- Breaux, C. (2025). The Role of Client Preference for Therapeutic Alliance in Retention in Therapy. Psi Chi Journal of Psychological Research. Dostępne pod: https://cdn.ymaws.com/www.psichi.org/resource/resmgr/journal_2025/30-2_breaux.pdf
- Fuller, F. F. (1964). Preferences for male and female counselors. Personnel and Guidance Journal, 42(5), 463-467. (Często cytowane w badaniach, np. w ScholarWorks@GVSU).
- Goldberg, S. B., et al. (2016). Do psychotherapists improve with time and experience? A longitudinal analysis of outcomes in a clinical setting. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 84(4), 438–446. Dostępne pod: https://scottdmiller.com/wp-content/uploads/2016/09/Goldberg-expertise-jcp-2016.pdf
- IFS Telehealth Collective. (2025). Gender In The Therapeutic Relationship. Dostępne pod: https://ifstherapyonline.com/ifs-telehealth-collective-blog/gender-in-the-therapeutic-relationship
