Sen to nie luksus, lecz biologiczna konieczność
W dzisiejszym świecie sen często traktowany jest jako luksus lub zbędny element codzienności, który można ograniczyć bez większych konsekwencji. Nic bardziej mylnego – przekonuje nas o tym profesor Matthew Walker w swojej przełomowej książce „Dlaczego śpimy? Odkrywanie potęgi snu i marzeń sennych”. To pozycja obowiązkowa dla każdego, kto chce zrozumieć, jak głęboko sen wpływa na każdy aspekt naszego życia, a szczególnie na zdrowie psychiczne i zdolność radzenia sobie z wyzwaniami.
Walker, światowej sławy neurobiolog i dyrektor Laboratorium Snu i Neuroobrazowania na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, w swojej książce z pasją i naukową precyzją demaskuje mity dotyczące snu. Przedstawia go nie jako pasywną pauzę, lecz aktywny proces, podczas którego w naszym mózgu i ciele zachodzą kluczowe mechanizmy regeneracyjne i porządkujące. Dowodzi, że brak snu to nie tylko zmęczenie, ale przede wszystkim systematyczne osłabianie funkcji poznawczych, odpornościowych i emocjonalnych.
Wpływ snu na zdrowie psychiczne i radzenie sobie z kryzysami
Dla mnie, jako psychologa wspierającego osoby w trudnych sytuacjach życiowych (40+, 50+, seniorzy), rozdziały poświęcone wpływowi snu na mózg są szczególnie cenne. Walker szczegółowo wyjaśnia, jak niedobór snu:
- Zwiększa podatność na lęk i depresję: Niedostateczna ilość snu zaburza równowagę neuroprzekaźników, osłabiając aktywność kory przedczołowej (odpowiedzialnej za racjonalne myślenie i kontrolę emocji), jednocześnie nasilając reakcje ciała migdałowatego (centrum strachu i lęku).
- Osłabia zdolności poznawcze: Koncentracja, pamięć (szczególnie konsolidacja wspomnień), kreatywność i umiejętność rozwiązywania problemów drastycznie spadają.
- Wpływa na regulację emocji: Osobom niewyspanym trudniej jest przetwarzać negatywne emocje, co prowadzi do większej irytacji, impulsywności i trudności w utrzymaniu spokoju w stresujących sytuacjach.
- Zmniejsza empatię i zdolności społeczne: Niedobór snu może osłabiać naszą zdolność do odczytywania emocji innych i adekwatnego reagowania w interakcjach społecznych.
W kontekście kryzysów życiowych – małżeńskich, zawodowych, zdrowotnych czy żałoby – te konsekwencje są szczególnie dotkliwe. Osoba, która źle śpi, ma znacznie mniejsze zasoby do radzenia sobie z trudnościami, a problemy ze snem mogą stać się dodatkowym, samodzielnym czynnikiem potęgującym kryzys.
Praktyczne wskazówki dla lepszego snu (i życia)
Książka Walkera nie tylko diagnozuje problem, ale także oferuje konkretne, oparte na badaniach wskazówki, jak poprawić higienę snu. Wśród nich znajdziemy takie porady jak:
- Zachowanie regularnego rytmu snu: Kładzenie się spać i wstawanie o tej samej porze, nawet w weekendy.
- Unikanie kofeiny i alkoholu: Szczególnie w godzinach popołudniowych i wieczornych, ponieważ zakłócają one cykle snu.
- Stworzenie „sypialni jaskiniowej”: Ciemnej, chłodnej (ok. 18°C) i cichej.
- Unikanie ekranów elektronicznych: Niebieskie światło emitowane przez smartfony, tablety czy telewizory zaburza produkcję melatoniny.
- Wprowadzenie rutyny relaksacyjnej przed snem: Ciepła kąpiel, czytanie książki (papierowej), medytacja.
Kluczowe jest postrzeganie tego etapu jako początku, a nie końca. Badania sugerują, że u wielu rodziców po początkowym okresie kryzysu następuje wzrost zadowolenia z życia, poczucia niezależności i większa swoboda w realizacji własnych potrzeb (Rubin & Adams, 1994; Glenn, 1975). To czas na inwestowanie w siebie i swoje marzenia. 🌟
Moja rekomendacja
„Dlaczego śpimy?” to nie tylko książka o śnie, to książka o życiu. Pokazuje, jak prosty, a zarazem fundamentalny element codzienności ma moc uzdrawiania, wzmacniania i przywracania równowagi. Dla moich klientów – osób w wieku 40+, 50+ i seniorów – zrozumienie i zastosowanie tych zasad może być kluczowym krokiem do odzyskania kontroli nad zdrowiem psychicznym i skuteczniejszego radzenia sobie z wyzwaniami.
Jako psycholog oferuję profesjonalne wsparcie w bezpiecznej, empatycznej przestrzeni. Pomogę Ci zrozumieć, co się dzieje, odnaleźć nowe perspektywy i przejść przez kryzys Walker, M. (2018). Dlaczego śpimy? Odkrywanie potęgi snu i marzeń sennych (A. Kompanella, Tłum.). Wydawnictwo Feeria.w sposób świadomy i rozwojowy.
👉 Skontaktuj się ze mną przez formularz na stronie lub telefonicznie — wspólnie znajdziemy drogę.
Zapraszam do kontaktu https://psychologchojnacki.pl/kontakt/
Dowiedz się więcej: Sen – fundament Twojego zdrowia psychicznego 🏡💔Bibliografia
- Walker, M. (2018). Dlaczego śpimy? Odkrywanie potęgi snu i marzeń sennych (A. Kompanella, Tłum.). Wydawnictwo Feeria.
